واريس چيست؟

 واريس رگ‌هاي عروق خوني‌اي هستند كه خون را از همه‌ي اعضاي بدن به سمت قلب و ريه باز مي‌گردانند. هنگامي كه ارگان‌هاي مختلف براي انجام عملكردهاي خود از اكسيژن خون استفاده مي‌كنند، خون مورد استفاده خود را كه حاوي مواد زائد (مانند دي اكسيد كربن) است به رگ‌ها آزاد مي‌كنند. پس از آن خون موجود در رگ‌ها به قلب منتقل مي‌شود و به ريه‌ها ـ جايي كه دي اكسيدكربن‌زدايي شده و اكسيژن بيشتري توسط خون بارگذاري مي‌شود ـ باز مي‌گردد و توسط شريان‌ها به سمت ديگر بدن منتقل مي‌شود. هنگامي كه بدن در حالت استراحت باشد، تنها بخشي از خون موجود در بدن گردش مي‌كند. مابقي خون در رگ‌هاي غير فعال باقي مي‌‌ماند و زماني كه بدن فعال‌تر مي‌شود، خون اضافي نياز به گردش براي حمل اكسيژن در كل بدن فعال مي‌شود. اين ظرفيت ذخيره‌سازي به علت انعطاف پذيري ديواره‌هاي رگ‌هاست.

علايم ابتدايي وريدهاي واريسي بسيار شايع است. رگه‌هايي با ظاهر نامناسب و معمولاً بر روي پاها ممكن است همراه با درد، سوزش، تورم و يا در اطراف رگ‌هاي بزرگ بروز كند. علايم معمولاً در هواي گرم و پس از نشستن يا ايستادن طولاني مدت بدتر مي‌شوند. با راه رفتن و استراحت دادن به پاها و بالا قرار دادن آن علايم بهتر خواهد شد.

در بعضي موارد حتي مي‌تواند تورم و تغيير رنگ ايجاد كند. در موارد شديد رگ‌ها به طور قابل توجهي خونريزي مي‌كنند و زخم‌هايي در محل شكل مي‌گيرند. بعضي از افراد ممكن است از احساس درد ناخوشايند و فشار روي وريدهاي واريسي شكايت كنند.
زنان باردار و افراد چاق و داراي اضافه وزن بيشتر در معرض وريدهاي واريسي هستند. رگهاي واريسي مي‌توانند در حين قاعدگي يا حاملگي بيشتر يا برجسته‌تر شوند. در اكثر موارد، هيچ دردي وجود ندارد، اما علايم واريس ممكن است شامل موارد زير باشد:
رگه‌هاي پيچ خورده، متورم و يكپارچه به شكل طناب؛
رگ‌هاي آبي يا بنفش تيره؛
برخي از بيماران نيز ممكن است اين علايم را تجربه كنند، شامل:
درد شديد؛
خستگي؛
احساس سنگيني در پاها به خصوص پس از ورزش و يا در شب؛
خونريزي طولاني‌تر از حد طبيعي در صورت آسيب جزئي به ناحيه؛
گرفتگي عضلات؛
خارش در اطراف يك يا چند رگ؛
ترومبوفلبيت (تشكيل لخته خون در وريد واريسي) ؛
مچ پا متورم و التهاب ناحيه؛
تلانژكتازي عنكبوتي در پاي آسيب ديده؛
تغييرات پوستي درخشان در نزديكي وريدهاي واريسي، معمولاً قهوه‌اي يا آبي رنگ؛
اگزماي وريدي (قرمزي، خشكي و خارش پوست در ناحيه آسيب ديده)؛
سندرم پاهاي بي‌قرار در درصد بالايي از افراد مبتلا به واريس؛
آتروفي بلانچ ( تكه‌هاي سفيد نامنظم است كه به نظر مي‌رسد به شكل زخم در مچ پا ظاهر مي‌شوند)؛

رگ‌هاي عنكبوتي مشابه رگ‌هاي واريسي اما كوچكتر هستند. رگه‌هاي عنكبوتي در نزديكي سطح پوست و اغلب قرمز يا آبي هستند و معمولاً بر روي پاها اتفاق مي‌افتند، اما مي‌توانند بر روي صورت نيز پيدا شوند. رگه‌هاي عنكبوتي در اندازه‌هاي مختلف متفاوت هستند.
رگ‌هاي واريسي رايج هستند و معمولاً نشانه‌اي از يك مشكل جدي نيستند. اما در بعضي موارد، واريسي مي‌تواند نشانه‌اي از انسداد در وريدهاي عميق‌تر به نام ترومبوز وريد عمقي باشد. ترومبوز وريد عمقي نياز به پيگري فوري دارد.
اگر رگ‌هاي واريسي باعث ناراحتي فرد نشود نيازي به درمان نخواهد داشت. بسياري از افراد مبتلا به واريس علايم جسمي ندارند. با اين حال، ممكن است از وجود ظاهر بدشكل وريدهاي واريسي اظهار ناراحتي كنند. درد قفسه سينه يا تنگي نفس ممكن است وجود يك لخته خون در رگ‌هاي خوني قلب يا ريه‌ها را نشان دهد كه در آن صورت بايد بيمار بلافاصله به بخش اورژانس بيمارستان منتقل شود. اما داشتن وريد واريسي لزوماً به اين معني نيست كه فرد در نهايت يك لخته خون ايجاد مي‌كند يا يك لخته خون به نحوي باعث مراجعه اورژانسي او خواهد شد.

انواع واريس

انواع مختلفي از رگ‌هاي واريسي وجود دارد كه معمولاً توسط ديواره‌ها و دريچه‌هاي ضعيف ايجاد مي‌شوند. انواع واريس عبارت‌اند از:
واريس صافن بزرگ: در صورتي كه وريد صافن بزرگ و انشعابات اصلي آن كه از مچ تا كشاله‌ي ران كشيده شده دچار واريس و برجسته شود، واريس وريد صافن ناميده خواهد شد كه بيشتر در پشت و خارج ران و ساق پاها با ظاهري ناخوشاينده ديده مي‌شود.
واريس صافن كوچك: در صورتي كه وريد صافن كوچك موجود در حد فاصل زردپي آشيل و وريد عمقي زير زانو دچار واريس و برجسته شود، واريس صافن كوچك نام گرفته و بيشتر در پشت زانو و پشت مچ پا ديده مي‌شود.
واريسي شاخه‌اي: اين نوع واريس شاخه‌اي به صورت تكه‌اي و برجسته از انشعابات وريد صافن بزرگ ناشي شده و بيشتر به شكل يك تكه و با قطر و برجستگي كمتر در پشت زانو ديده مي‌شود.
واريس متوسط: اين نوع واريس كه به راحتي بر روي پا قابل مشاهده و تشخيص است به رنگ كبود و با ظاهري ناخوشايند بروز كرده و در صورت عدم درمان به موقع منجر به عوارض جدي‌تري خواهند شد.
واريس شديد: واريس‌هايي كه به موقع درمان و پيگيري نشده‌اند، برجسته و بدشكل و شديد شده و با ايجاد عوارضي چون زخم پا و تورم شديد سلامت فرد را تهديد خواهند كرد و نياز به اقدام درمان فوري دارند.
واريس مشبك يا عنكبوتي: به عنوان رگه‌هاي نخ و يا عنكبوتي شناخته مي‌شوند و خوشه‌هاي كوچك از رگ‌هاي آبي يا قرمز هستند كه گاهي اوقات بر روي صورت يا پاها به خصوص ناحيه زير زانو يا خارج ران ظاهر مي‌شوند. آن‌ها بي ضرر هستند و بر خلاف وريدهاي تنه برجسته نيستند و به اندازه دو الي سه ميلي‌متر و به شكل شبكه تار عنكبوتي يا تور پخش مي‌شوند. اين نوع واريس در زنان نسبت به مردان شايع‌تر است.

درمان‌هاي تهاجمي و جراحي واريس

درمان واريس با روش اسكلروتراپي ( تزريقي )

در درمان واريس با روش اسكلروتراپي، يك ماده‌ي شيميايي به وريدهاي واريسي كوچك و متوسط ​​تزريق مي‌شود و آ‌نها را از بين مي‌برد. اسكلروتراپي نياز به بي‌هوشي ندارد و مي‌تواند در مطب يا كلينيك انجام شود. براي بستن رگ در اين روش، پزشك با تزريق وريدي‌هاي واريسي كوچك و متوسط، آن‌ها را مسدود مي‌كند و در عرض چند هفته رگ‌هاي واريسي از بين رفته و محو خواهند شد. اين درمان در رگ‌هاي بزرگ شامل تزريق فوم مخصوص به رگ‌ها است. فوم به رگ‌ها آسيب مي‌رساند و باعث بسته شدن آن مي‌شود. در صورت بارداري، مصرف قرص ضد بارداري، ابتلا به بيماري انعقادي خون، بيماري قلبي يا سرطان و حتي آلرژي و مصرف داروي خاص پيش از انتخاب اين روش لازم است تا با پزشك مشورت شود.

درمان واريس با روش فركانس راديويي داخل وريدي

فركانس راديويي داخل وريدي، روش مشابهي با ليزر داخل وريدي است اما در آن از گرما براي از بين بردن رگ استفاده مي‌شود. تخريب راديوفركانسي شامل گرم كردن ديواره‌ي وريد واريسي با استفاده از انرژي راديويي است. انجام اين روش نياز به آمادگي خاصي نداشته و فقط بيمار بايد از شيو نمودن موهاي پا قبل از عمل و مرطوب نمودن آن با كرم بپرهيزد و همچنين ترجيحاً شلوار گشاد و كفش مناسب بپوشد. در صورت عدم تحمل درد مصرف مسكن ساده پيشنهاد خواهد شد.

درمان لیزری واریس

پزشکان از تکنیک‌های جدیدی در درمان لیزری واریس استفاده می‌کنند تا رگ‌های واریسی و وریدهای عنکبوتی کوچک‌تر را ببندند. گاهی اوقات لیزر به عنوان مکمل اسکلروتراپی به منظور به حداکثر رساندن نتایج استفاده می‌شود. در این روش از هیچ برش یا سوزنی استفاده نخواهد شد.

لیزر درمانی سطحی واریس

درمان‌های لیزری سطحی اغلب برای بستن رگ‌های کوچک و همچنین رگ‌های عنکبوت استفاده می‌شود. بنابراین رگ‌های عنکبوتی و وریدهای کوچک واریسی را می‌توان با لیزر از سطح پوست درمان کرد. لیزر یک انرژی شدید ایجاد می‌کند که عمدتاً رگ‌های خونی کوچک را در سطح پوست از بین می‌برد. این تکنیک لیزری برای از بین بردن رگ‌های واریسی معمولاً در مطب انجام می‌شود و حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه طول می‌کشد. نتایج لیزر واریس متغیر هستند. این روش عموماً کمتر تهاجمی است. اما یک مشکل احتمالی پس از درمان لیزر تغییر رنگ موقت پوست است. همانند اسکلروتراپی، چندین جلسه برای نتایج مطلوب با لیزر درمانی ضروری است که معمولاً هر شش الی دوازده هفته تکرار می‌شود. پیشنهاد می‌شود برای دست‌یابی به نتیجه بهتر سه الی چهار روز پس از لیزر از فعالیت سنگین خودداری و تا دو هفته جوراب واریس پوشیده شود. باقی نماندن اسکار جراحی، عدم اجاد درد و خونریزی، عدم نیاز به بستری و بی‌هوشی، دوره درمان و بهبودی کوتاه و عدم نیاز به استراحت طولانی مدت از مزایای درمان لیزری واریس است.

لیزر درمانی داخل وریدی (Endovenous)واریس

رگ‌های واریسی بزرگ‌تر با استفاده از کاتتر یا عمل جراحی لیزر داخل وریدی (Endovenous) درمان می‌شوند که شامل قرار دادن یک پروب (یا کاتتر) در یک ورید بزرگ در ساق پا و استفاده از اسکن اولتراسوند برای هدایت آن به موقعیت صحیح و بسته شدن رگ آسیب دیده با استفاده از حرارت تولید شده از طریق لیزر است. انرژی لیزر موجب گرمایش ورید و بسته شدن آن می‌شود. لیزر به آرامی در طول ورید با استفاده از اسکن اولتراسوند هدایت شده تا کل طول رگ بسته شود. درمان لیزری درون وریدی تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. این درمان دارای ۹۸ درصد مؤفقیت ابتدایی است و در کمتر از یک ساعت انجام خواهد شد. جراحان عمومی و عروقی قادر به انجام این روش درمانی هستند. پس از انجام این روش، ممکن است فرد احساس تنگی در پاها داشته باشد و مناطق آسیب دیده کبود و دردناک شوند. همچنین ممکن است آسیب عصبی نیز که معمولاً موقتی است، رخ دهد.. بازیابی و دوره بهبودی آن سریع و شامل حداقل درد است. این روش نسبتاً جدید است و به جز برخی کبودی‌های خفیف، قرمزی جزیی یا تورم در اطراف محل درمان و به ندرت زخم، عوارض دیگری ندارد. از مزایای این روش انجام سرپایی و بدون نیاز به بستری، دوره درمان و بهبودی کوتاه و عدم نیاز به بی‌هوشی عمومی است. لازم است تا بیمار به مدت دو هفته پس از درمان لیزری داخل وریدی واریس از جوراب واریس استفاده کند.

 منبع: درمان واريس با ليزر